que
“Un vecino de Betanzos, conocido por Arturito, estaba celoso de su novia, que por lo visto bailó con otros en un baile de “La Camelia”, y no encontró mejor cosa para llamarle la atención, que dirigirse al lavadero público, donde ella estaba lavando, y empezar a regañarle, intentando maltratarla.
Nunca tal hiciera, pues las lavanderas todas le dieron tal cantidad de bofetadas y arañazos, que le pusieron la cara hecha un mapa. Y menos mal que acudieron en su ayuda, que sinó nadie le salva de llevarse un remojón, dadas las intenciones que tenían de tirarlo al rio.”
El Correo Gallego, 8/03/1927 (texto recuperado pola AC Alexandre Bóveda)
que é?
por que?
Porque precisamos espazos nos que abordar a violencia machista en toda a súa complexidade, para darlle a volta a historia que contamos no inicio, a historia de sempre, a historia da violencia contra as mulleres. Por iso, precisamos alternativas para…
…a moza de Betanzos, da que descoñecemos o nome
porque ten dereito a vivir unha vida de botrato libre de violencias.
… Arturito,
porque a inmensa maioría dos homes non maltrata e el tamén pode desaprender o aprendido e incorporar na súa vida o botrato.
…as lavandeiras,
porque precisamos recuperar espazos propios para nós como os das nosas ancestras nos que apoiarnos, coidarnos e defendernos para facerlle fronte ás violencias. Espazos para o exercicio da sororidade.
…os homes que acoden na axuda de Arturito,
porque en vez de lexitimar a violencia machista é necesario e urxente que os homes dean a cara, deixen de ser cómplices dos agresores e descubran que outras maneiras de ser home son posibles.
… a veciñanza,
porque os lavadoiros son espazos de encontro e diálogo comunitarios nos que construírmos unha sociedade onde a igualdade de xénero sexa unha realidade.
…as institucións públicas,
porque teñen o deber de pór en marcha políticas públicas de igualdade e dotalas de medios para erradicar e previr as violencia machista en todas as súas formas e manifestacións.
para que?
No pasado, os lavadoiros públicos eran espazos ocupados por mulleres. Lugares onde as veciñas acudían para lavar a roupa mais tamén para conversar, compartir experiencias e intercambiar coñecementos. Neste proceso, afianzábanse os vínculos afectivos e a sororidade entre elas. Convertíanse tamén en espazos de resistencia fronte á violencia machista.
O lavadoiro xorde para crear un espazo virtual de encontro feminista que, a diferenza dos antigos lavadoiros, permita a entrada aos homes e os emprace a lavar conxuntamente os trapos sucios do machismo de forma aberta e pública.
Un espazo para construírmos outras maneiras de relacionarnos e bentratarnos en igualdade que posibiliten a erradicación da violencia machista.
Porque os trapos sucios non se lavan na casa!
A violencia machista non é algo privado!
como
“A roupa metíase peza a peza no lavadoiro. Empapábase, enxaboábase e fregábanse as manchas difíciles. Despois de enxaboada, a roupa amoreábase no lavadoiro para que fose amolecendo. Peza por peza mergullábase na auga e zapateábase contra o lavadoiro para deixala limpa e aclarada. Lavar a roupa branca era máis laborioso. Enxaboada e sen torcer, botábase ao clareo. Estendíase ao sol sobre o campo de herba e a luz eliminaba as manchas máis difíciles, recuperando a súa brancura. Aclarada e relucente, quedaba a tender nos toxos dos arredores”
Carme do Bichelo, veciña do Rañal
enxaboar
Enxaboar é un dos primeiros pasos do traballo de lavar a roupa. As lavandeiras mollaban as prendas e despois, enxaboábanas con casetóns de xabón que compraban, nalgúns casos, ou facían na casa con sebo e graxa.
Enxaboar é tamén o noso primeiro paso no proceso de achegamento ás violencias machistas. Un punto de inicio estruturado nunha pía con tres espazos para lavar:
A pía:
Na que damos información xenérica sobre a violencia machista.
Os espazos de lavar:
Nos que canalizamos a información:
- para elas, deseñado para as mulleres que sintan que algo vai mal na súa relación e precisen dun lavadoiro no que iniciar unha vida libre de violencias na compaña doutras lavandeiras que as arroupen.
- para eles, deseñado para os homes que saben ou intúen que o modelo de masculinidade tradicional supón o exercicio duns privilexios inxustos e queren avanzar en igualdade nas súas relacións afectivas.
- para o común, na que damos información para todas aquelas persoas que queiran actuar e mudar a violencia e non saiban como facelo.
a violencia machista
A violencia machista é unha violencia que se exerce contra as mulleres polo mero feito de selo. É un problema social e estrutural complexo presente en todas as sociedades do mundo e que non sabe de culturas, nin de clases sociais, nin de etnias.
A razón desta violencia non está en problemas particulares dos homes violentos, como pode ser o consumo de alcol ou outras drogas, senón nunha cultura patriarcal que constrúe relacións sociais de desigualdade. Responde por tanto a unha socialización diferenciada que impón a subordinación das mulleres aos homes e perpetúa a súa discriminación.
O valor achegado pola perspectiva feminista na comprensión da violencia machista fixo visible a responsabilidade das estruturas sociais, culturais e políticas que a permiten, a posibilitan e, mesmo, a perpetúan. E fixo visible tamén que para facerlle fronte son necesarias solucións que vaian máis alá de paliar as consecuencias e aborden as causas que subxacen aos actos de violencia machista.
Porque só cambiando a estrutura social na que se nos segue construíndo desiguais poderemos crecer en espazos libres de violencias machistas.
a violencia machista no contexto da parella
A violencia de machista dentro da parella podemos entendela como
«calquera procedemento que ten por obxecto impedir que se extralimite a posición de inferioridade do feminino respecto ao masculino, que se materializa en calquera acción ou conduta baseada no xénero que cause morte, dano ou sufrimento físico, sexual ou psicolóxico á muller, tanto no ámbito público coma no privado». (Díaz Anca et al, 2005:508).
A pesares das diversas formas que pode acadar a violencia contra as mulleres é importante sinalar o perigo que supón, especificamente, a unidade familiar; e de xeito especial, o matrimonio ou as relacións afectivas de semellante natureza. As novas formas extremas –o feminicidio- de violencia contra as mulleres non supoñen unha desaparición da forma prototípica da violencia machista que é a exercida por un home concreto contra unha muller concreta, habitualmente a súa compañeira.
Así, referímonos a violencia que se define principalmente pola existencia dun vínculo afectivo, é dicir, aquela exercida por homes contra mulleres con quen manteñen ou mantiveron unha relación de afectividade, con ou sen convivencia.
Desta maneira, unha relación violenta sería aquela na que o home exerce dominio, control e abuso sobre a súa parella ou ex parella. Ese home crese co dereito e co poder de obrigar á muller a facer algo que esa persoa non quere e para agredila (física, psíquica, sexual ou económica) cando o estime oportuno.
A diferenza dun episodio violento illado, os malos tratos implican sempre un patrón psicoloxicamente abusivo cara á muller agredida. Desta maneira, esta violencia non é puntual senón que se sostén no tempo co obxectivo de someter á outra persoa.
formas da violencia
A violencia de xénero dentro da parella presenta formas moi diversas, desde as maneiras máis sutís até as máis extremas. Trátase dun proceso, onde falamos de tres tipos de violencia de xénero: a psicolóxica, física e sexual.
Violencia psicolóxica:
É a forma máis común que sofren tanto as mulleres adultas como as adolescentes, xa que soe ser previa a calquera outro tipo de violencia.
A violencia psicolóxica refire un conxunto de prácticas que buscan a dominación total da muller, entre outras, as humillacións en contextos públicos ou privados, a crítica permanente, a burla, o menosprezo, a falta de respecto, os insultos ou a privación temporal de liberdade; en todos os casos, o obxectivo é minar a autoestima provo producíndolle unha ferida emocional significativa que deixa importantes secuelas e sitúa ás mulleres nunha posición de maior vulnerabilidade, todo o cal dificulta a súa saída da relación.
Violencia física:
Adoita aparecer cando a violencia psicolóxica ten lugar de maneira sistemática, reforzando o que se viña realizando. Este tipo de violencia soe exercerse de maneira gradual. A violencia física implica, entre outros, golpes, agresións, palizas, queimaduras, intento de asfixia, rompedura de osos, mutilacións…
Violencia sexual:
Defínese como aqueles actos forzados polo agresor ou non consentidos coa vítima que teñen lugar no terreo sexual e que van dende a presión e a coacción para manter relacións sexuais ou realizar determinadas prácticas sexuais, até a violación pola forza.
o ciclo da violencia nas relacións de parella
A diferenza dun episodio violento illado, os malos tratos implican sempre un patrón psicoloxicamente abusivo cara á muller agredida.
A violencia machista segue un ciclo que se retroalimenta e a medida que pasa o tempo a súa intensidade vai aumentando. Desta maneira, esta violencia non é puntual senón que se sostén no tempo co obxectivo de someter á outra persoa.
Hai tres fases que describen o proceso e explican por que resulta tan difícil para algunhas mulleres afastarse do que provoca esta violencia, unha vez pasada a fase de agresión:
Caracterízase pola tensión que vive o agresor e que pode ser provocada por elementos internos ou externos á relación. A muller tenta controlar esta situación facendo todo o posible porque o home non descargue a súa tensión de maneira violenta contra ela, e pensa que así pode evitar a violencia, sen saber que a agresión non depende dela, senón da persoa agresora.
A miúdo o agresor atribúe á muller a tensión existente, co cal ela recibe a mensaxe de que a súa percepción da realidade é incorrecta e empeza a culpabilizarse polo que sucede.
Prodúcese unha agresión violenta cara á muller (tamén poden ser agredidos os fillos/fillas ou outras persoas visualizadas como vulnerables polo agresor).
O agresor tamén pode lanzar obxectos ou romper o mobiliario. Ás veces maltrátanse as persoas ou os animais que a muller quere para ocasionarlle dor ou darlle medo.
Entendemos por agresión violenta a que, “producida por medios físicos, económicos ou psicolóxicos, incluídas as ameazas, as intimidacións e as coaccións, teña como resultado un dano ou sufrimento físico, sexual ou psicolóxico”.
Durante esta etapa a tensión e a violencia desaparecen e o home móstrase arrepentido polo que fixo, colmando á vítima de promesas de cambio.
Esta fase recibe este nome porque o home móstrase amable e cariñoso, emulando a idea da volta ao comezo da relación. A miúdo a vítima concede ao agresor outra oportunidade, crendo firmemente nas súas promesas.
Esta fase fai máis difícil que a muller trate de pór fin á súa situación xa que, incluso sabendo que as agresións poden repetirse, neste momento ve a mellor cara do seu agresor, o que alimenta a súa esperanza de que ela lle pode cambiar.
O ciclo repítase varias veces e, aos poucos, a última fase irase facendo máis curta e as agresións cada vez máis violentas. Tras varias repeticións do ciclo, a fase 3 chegará a desaparecer, comezando a fase de tensión inmediatamente despois da de explosión violenta.
Este ciclo pecha un proceso que parte da creación dun contexto abusivo para acabar coa instauración da violencia. A creación do contexto abusivo comporta:
- Illamento socioemocional revestido de amor.
- Sedución, sobrevaloración da persoa agresora e infravaloración da muller.
- Control mental e manexo dos sentimentos da muller: afectividad, culpabilidade, etcétera.
- Manipulación da comunicación e o pensamento: confusión.
- Manipulación da interdependencia: xeración de dependencia da muller verso a persoa agresora.
os espazos de lavar
para elas
Vente, rapasa,
vente, miniña,
vente a lavar
no pilón da fontiña.
Rosalía de Castro, Cantares Gallegos
Este espazo de lavar está pensado para as mulleres que sentides que algo vai mal na vosa relación e que sabedes, ou intuídes, que estades a vivir violencia machista por parte da vosa parella. Queremos convidarvos a este espazo do lavadoiro para conversar sobre o proceso de recuperación da liberdade das mulleres. Algo no que todas andamos, en menor ou maior medida.
Nesta conversa do lavadoiro queremos facilitar información que axude a coñecer e a visualizar o camiño a transitar para lograr unha vida libre de violencia machista. Ninguén nace aprendida, por iso é importante pararse en espazos coma este, para arrouparnos, e brindar o necesario acompañamento para soportar a dor, as feridas, o malestar, a tristura. É un camiño longo, mais coma todos, ten un final.
Como lavandeiras que aquí lavamos, sabemos que a realidade na que nos atopamos dificulta a saída da violencia machista. Mais tamén sabemos que, incluso nas circunstancias máis adversas, as mulleres somos quen de tomar decisións e de ter a valentía de deixar todo atrás e intentar unha nova vida.
Iniciemos o camiño xuntas.
como recoñecernos nunha situación violencia machista
Hai veces, nas relacións afectivas de parellas, que pasamos por malas rachas, épocas ou períodos máis baixos ou infelices. Unha mala racha é iso, unha temporada frouxiña, é algo moi diferente de estar vivindo unha relación violenta.
Para identificar se estamos vivindo unha situación de violencia machista por parte da túa parella, presta atención a estes sinais que che indicamos.
sinais de alerta
adaptados e traducidos de https://ajuntament.barcelona.cat/bcnantimasclista/es/detectar-la-violencia-machista/como-saber-si-sufres-violencia-machista
PRIMEIROS SINAIS DE ALERTA:
- Faiche calar.
- Non lle interesan os teus sentimentos.
- Ridiculízate nos encontros con amizades e familiares.
- Controla o teu móbil ou o ordenar sen que ti o saibas ou obrígate a que lle ensines o que fas con el.
- Despreza a túa maneira de vestir ou diche que roupa debes poñerte.
- Faiche comentarios ferintes e di que son bromas.
- Móstrase celoso.
- Culpabilízate das cousas que lle pasan ou lle saen mal.
- Desconfía constantemente de ti.
- Chantaxéache para conseguir o que quere.
- Méteche presión para que só esteas con el.
PARA ESTAR MÁIS ALERTA:
- Despreza a túa opinión, mandándote calar e dicíndoche que non sabes de que falas.
- Bérrache.
- Dáche golpes e di que son xogos cariñosos.
- Diche que sempre fas cousas para poñelo celoso.
- Dá golpes á parede, mobles ou obxectos cando se enfada.
- Destrúe algún obxecto persoal teu.
- Destrúe algún obxecto dalgunha amizade ou familiar que é importante para ti.
- Empúrrate.
- Cúlpate de que sempre haxa pelexas e tensións.
- Enfádase de forma desproporcionada por pequenos detalles.
- Evitas que se enfade sexa como sexa.
É MOI PREOCUPANTE:
- Non che deixa quedar coas túas amizades e a túa familia.
- Sénteste illada.
- Peléxase con algunha amizade porque está celoso.
- Obrígache a manter relacións sexuais que non queres ou cando non queres.
- Cóllete forte polo pescozo.
- Pégache aínda que ao momento se arrepinte.
- Ameázate con obxectos ou armas.
- Ameázate de morte.
como me estou sentindo?
Se logo de ler as sinais de alerta algunha delas, ou varias, resoan no teu interior, seguramente comeces a sentir dentro de ti unha loita interna entre dúas forzas contrarias e contraditorias.
- Unha forza que te empurra a seguir apostando por un proxecto vital en común con esa persoa. Por unha relación na que nos seus inicios había respecto e igualdade e que ás veces, como pequenas pingas de auga, parece que volve a ser posible no presente.
- E a outra forza, que te empurra a asumir que ese proxecto en común xa non existe e que debes desprenderte dunha relación destrutiva e violenta para reconstruír a túa vida en liberdade.
amor vs destrución
construción vital vs subordinación violenta
as feridas que nos deixa
Se esta situación se perpetúa no tempo, pode ter consecuencias moi negativas para a saúde psicolóxica, social, física e sexual:
- Depresión e apatía. Bloqueo emocional.
- Baixa autoestima e dependencia emocional.
- Inseguridade. Sentimentos de indefensión.
- Illamento. Dificultade para establecer relacións sociais.
- Desconfianza cara aos outros.
- Problemas de ansiedade que se poden traducir en fobias e trastornos de pánico, trastornos alimentarios e do soño, e/ou trastornos psicosomáticos.
- Tensión que se pode manifestar en dor abdominal, de costas ou de cabeza crónico.
- Consumo indebido de alcol ou doutras sustancias.
- Uso frecuente de medicación de alto nivel (psicofármacos).
- Síntomas orgánicos inespecíficos como poden ser colono irritable, fibromialxia, hemicrania, dores vertebrais e articulares en xeral.
- Perda do desexo sexual.
- Problemas xinecolóxicos como poden ser dor pélvico, infeccións recorrentes, embarazos non desexados ou enfermidades de transmisión sexual.
- Ideación ou intentos de suicidio.
porque é tan difícil saír desta violencia?
- Porque estás situada no ciclo da violencia do que falamos antes, e ese círculo ten moito que ver coas dúas forzas de amor e destrución que vimos antes:
-
- nas fases de acumulación da tensión e de explosión da violencia saberás que o proxecto común non é posible e que debes romper a relación.
- na fase de calma ou “lúa de mel” deixaraste arrastrar pola forza que te empurra a seguir apostando pola relación, a pensar que el cambiará e que o amor vencerá.
-
- Porque os mitos de amor romántico nos atravesan. Este mitos crean un imaxinario sobre o amor que te levan a crer que o amor pode con todo, que os celos son un sinal de que te queren, que as persoas cambian por amor.
- Porque el e a súa violencia:
-
- Minguou tanto a túa autoestima e a confianza en ti mesma, que te sentes incapaz de saír adiante ti soa.
- Fai que creas que sen el non es ninguén, nin irás a ningunha parte.
- Illoute da túa contorna: da túa familia e amizades
- Convenceuche de que ninguén te pode axudar e que estás soa: que só o tes a el na túa vida.
- Fai que penses que o que pasa na vosa relación de parella pasa en todas.
- Fai que sintas que o que está pasando é culpa túa.
-
- Porque tes medo a:
-
- Deixalo e que poda tomar represalias contra ti ou contra a túa familia e amizades.
- Ao estigma e á exclusión social por parte dos seus familiares e contorna.
- Non ter recursos para saír adiante ti soa (vivenda, emprego ou seguridade).
- Chamar a atención sobre unha situación de inmigración irregular ou de perder a residencia despois da separación ou divorcio.
- Perder a custodia das túas fillas ou fillos (de ser o caso).
-
o camiño a seguir
Falar das dificultades para saír da violencia machista e tamén das feridas que nos deixa, pode levar a pensar que unha vida sen violencia non é posible. Mais debes saber que si é.
Amosamos aquí as diferentes paradas do camiño de liberación e recuperación para que podas visualizalas e telas presentes. Deste xeito, poderás identificar e comprender en que fase estás e transitar da mellor maneira ata a seguinte.
FASES DE LIBERACIÓN E RECUPERACIÓN DE MULLERES EN SITUACIÓN DE VIOLENCIA MACHISTA DE PARELLA Adaptado de Neus Roca Cortés (2015. Versión orixinal en catalán 2013) |
||
Vinculación, resistencia e ambivalencia | Fase I Vinculación |
|
Fase II Resistencia |
|
|
Fase III Conflito e ambivalencia |
|
|
Liberación: cuestionamento, confrontación e ruptura | Fase IV Cuestionamento |
|
Fase V Confrontación e ruptura |
|
|
Recuperación: tras a separación | Fase VI Manterse libre |
|
Fase VII Reconstrución do futuro en liberdade |
|
como saír da violencia machista
Ante a dificultade que supón saír da violencia machista é necesario que saibas que non estás soas, que ao teu redor hai unha rede de recursos especializados, amizades, familia e mulleres dispostas a coidarte, arrouparte e acompañarte no proceso de empoderamento, liberación e recuperación. Para que saír sexa posible:
- Busca axuda en recursos e servizos especializados
- Busca apoio na túa familia e nas amizades.
- Busca sororidade e complicidade noutras mulleres.
para eles
Vente, rapás,
vente, miniño,
vente a lavar
no pilón da fontiña.
(Adaptación propia)
Este espazo de lavar tamén está pensado para nós, os homes que sabemos que debemos revisar a construción da nosa masculinidade, ligada a unha patriarcal hexemonía ateigada de privilexios. Cuestionar minuciosamente as nosas pautas de conduta levará a recoñecer, primeiro, e mudar, despois, comportamentos e actitudes violentas e tóxicas, integrando o botrato no noso desexo de ser.
Queremos convidarvos a este espazo para reflexionar e compartir inquedanzas, dende o respecto e o apoio. Dende aquí, incidiremos na necesidade de que os homes adoptemos un papel activo á hora de rexeitar a violencia na que nos socializamos e, e último termo –como aliados das mulleres, dende un segundo plano- na promoción da igualdade.
Os homes tamén debemos aproveitar o lavadoiro para limpar(-nos). Se ben historicamente os lavadoiros eran espazos comunitarios que empregabamos máis para acompañar –no mellor dos casos- ou para perseguir, espiar ou acosar…; contribuamos a facer deste Lavadoiro un espazo seguro e libre de violencias, no que os homes apostemos por cuestionar a tóxica masculinidade tradicional.
como saber se estás a exercer violencia
Responde a estas preguntas de maneira sincera. Segundo os resultados, pensa en buscar axuda, pois podes estar a exercer violencia machista cara á túa parella.
Revisa os teus PRIMEIROS SINAIS DE ALERTA:
- Paréceche que se arranxa para provocar e que outros homes a miren.
- Crees que te engana e que se estivese sempre contigo iso non pasaría.
- Sentes que non podes vivir sen ela.
- Sentes que se te deixase non poderías controlarte.
PARA ESTAR MÁIS ALERTA:
- Enfádaste cando non che colle o teléfono.
- Ponte nervioso non saber con quen está e que fai.
- Queres controlar se fala con algún mozo e, se o fai, poste celoso.
- Perdes o control e danche ganas de pegala, aínda que finalmente non o fagas.
- Tes gañas de berrarlle para que entenda mellor como che fai sentir.
- Crees que todo iría mellor se fixese o que ti necesitas.
- Crees que te engana e que se estivese sempre contigo iso non pasaría.
É MOI PREOCUPANTE:
- Pégaslle, aínda que despois te arrepintas.
- Sempre atopas un motivo para xustificar os teus enfados.
- Crees que é ela quen provoca as situacións de tensión e as pelexas.
- Pensas que o mellor vén despois dunha pelexa, cando facedes as paces e as recompensas con agasallos.
- Se ela quere deixar a relación, ameázala para que non o faga.
- Se rompe a relación, búscala desesperadamente ata atopala, aínda que estea noutra cidade.
a construción social da masculinidade e a aprendizaxe da violencia
É sabido que existe unha ligazón intensa entre a violencia e a construción da masculinidade hexemónica. Un arraigado vínculo que se manifesta no seu uso para o exercicio da lexitimación do poder no marco das relacións de xénero, pero que tamén, nas súas múltiples formas, se dirixe contra outros homes e contra nós mesmos.
A violencia explícita e máis ligada ao maltrato físico é relativamente doada de recoñecer, mais outras formas de carácter máis sutil pasan ás veces desapercibidas, en base a unha cultura que reforza a masculinidade hexemónica. Nese senso, acontece así coa división sexual dos roles na vida cotiá (como por exemplo, nos eidos laboral e doméstico ou na relación coas crianzas); coas prácticas de control (frecuentemente asociadas á parella pero presentes en diversos eidos da vida); ou estratexias de presión (moitas veces relacionadas co espazo afectivo e/ou sexual, pero igualmente omnipresentes), por citar algúns enfoques, pois o etcétera tende ao infinito.
Todos os comportamentos e actitudes violentas, son mecanismos fondamente integrados nun patriarcado que, dende antes de nacer, xa nos está a preparar para ser os machos alfa que se agarda que sexamos e, como podemos observar nos castróns, impoñerse a turradas é fundamental para exercer como tales. De aí que a aprendizaxe da violencia sexa un elemento característico e definitorio da masculinidade hexemónica e, dende logo, un dos seus atributos máis nocivos.
opoñerse á masculinidade hexemónica
Malia que escribilo non costa moito, o título deste epígrafe reflicte un enorme reto, tan esixente que interpela ao necesario esforzo reflexivo sobre as incoherencias que nos transitan no cotián, aínda dende o firme compromiso de construírmonos nunha masculinidade saudable.
E falamos de contribuír á mellora social e persoal dende a promoción da igualdade, empregando como estratexia o BOTRATO:
- Un aporte á mellora da sociedade, porque acadar una igualdade real entre mulleres e homes é cousa de todas e de todos. Especialmente interpelando a outros homes e introducindo o feminismo nos ambientes masculinos máis pechados (vestiarios deportivos, ocio nocturno,…).
- Un aporte ao benestar persoal, dado que transcender esa masculinidade hexemónica conleva saírnos de patróns de conduta nocivos para nós mesmos. As vantaxes son múltiples: sentirnos libres para amosar os nosos sentimentos, adoptar actitudes afectivas, recoñecer as propias eivas machistas, avaliar os nosos comportamentos…
Coñecemos múltiples conceptos construídos en oposición á chamada masculinidade hexemónica, tales como a propia negación desa hexemonía (“non hexemónicas”), “novas masculinidades”, “alternativas”, “homes evolucionantes”, “masculinidades beta”, etc. Neste caso, considerando igualmente válidas todas as acepcións referidas, optamos pola DISIDENCIA como concepto complementario á masculinidade, resaltando o afastamento desa doutrina común aos homes ancorada nunha hexemonía e nun tradicionalismo de fondas arnelas machistas.
Neste lavadoiro queremos masculinidades disidentes!
aliados contra a violencia machista
Ocupar un rol que non busque ser o centro do universo (no encontro social, no eido laboral, nas relacións sexuais…) implica en si mesmo unha oposición á masculinidade hexemónica. Escoitar con atención tamén é unha pauta que escasea nos comportamentos machistas. Manifestar os sentimentos e o amor que sentimos, oculto as máis das veces mesmo para as nosas parellas ou crianzas, fainos mellores. Estas e outras son pequenas pautas sobre as que autoavaliarnos no día a día, mudando comportamentos e actitudes ao detectar, a bo seguro que a cotío, as propias eivas asociadas a unha masculinidade tóxica.
Dende o feminismo, o que se nos pide aos homes é que, dende a nosa posición NON PROTAGONISTA nos situamos un pasiño por atrás das mulleres e berremos con toda a nosa potencia o apoio e vontade por achegarnos a un bo trato cara as mulleres das nosas vidas. Ademais, debe ser un berro moi ben orientado cara os outros homes (amigos, pais, fillos, etc.), pois ese labor permitiranos que, como nós, os homes achegados e queridos reflexionen sobre a súa masculinidade e melloren a súa calidade de vida e a das persoas que os rodean.
O obxectivo é claro, dende o propio cuestionamento e comezando por nós mesmos, contribuír a que cada vez haxa máis HOMES CON XEITO.
para o común
Vinde a lavarvos,
andá lixeiriño,
a cara pirmeiro,
dimpóis os peíños.
Rosalía de Castro, Cantares Gallegos
Cando falamos da violencia machista tendemos a poñer o foco nelas, nas mulleres que son vítimas, e neles, nos homes que maltratan e agriden. Mais que pasa co entorno, coa veciñanza, coa sociedade?
Os datos dinnos que a reacción comunitaria é un dos eixos claves para identificar os casos de violencia machista e poder poñer en marcha os mecanismos de detección e atención a tempo. E tamén nos din que hai dous factores que dificultan a implicación da contorna:
1) a día de hoxe, e en demasiadas ocasións, a violencia segue a considerarse un asunto privado
2) as persoas que entenden que a violencia machista é un problema social e queren implicarse e responsabilizarse, non teñen moi claro que é o que hai que facer ou que pasos deben dar
Para combater o primeiro factor, creamos este lavadoiro. Se ti es unha persoa que segue pensando que a violencia machista é un asunto privado, queremos convidarte a que leas este lavadoiro dende o inicio. É importante que te informes e te sensibilices porque a violencia machista é un problema social e público. Os trapos sucios non se lavan na casa, iso faise no lavadoiro, que foi e segue a ser un espazo común de todas e todos.
Para combater o segundo factor, creamos este espazo común. Se ti es unha persoa que entende que a violencia machista é un problema social e queres tomar partido, benvida! Porque para garantir ás mulleres que nos rodean unha vida libre de violencias machistas precisamos de tantas mans, forzas e vontades que este lavadoiro quédasenos curto.
Neste espazo queremos facilitarche unha serie de pautas para que as túas boas intencións se convertan en pasos seguros cos que poder actuar e axudar. Tamén queremos convidarte a ser activista polo botrato e a tecer complicidades entre as mulleres, as administracións públicas e a veciñanza nunha rede de coidados e solidariedade conformada como firme oposición á violencia machista.
A violencia machista é unha responsabilidade común, rompamos o illamento e arroupemos ás nosas amigas, coñecidas e veciñas para que poidan saír do contexto de violencia no que viven.
aprendamos a identificar os sinais de violencia machista
Fiquemos alerta a todos os sinais de violencia machista (física, psicolóxica, sexual, financeira/económica, etc.) que existen ao noso redor.
Algúns dos primeiros sinais que nos deben activar estar alerta son os seguintes:
- Cando estás con ela, a súa parella aproveita calquera anécdota para poñela en ridículo.
- Cando estades soas e lle preguntas como vai a súa relación de parella, ela cambia de tema.
- Cando notas que non quere quedar tan a miúdo como antes.
- Cando quedades, ela non aparece ou ten que marchar rápido.
- Cando cada vez que recibe un whatsapp ou unha chamada da súa parella ten que responder inmediatamente e dicirlle onde e con quen está.
- Cando sempre se adapta aos gustos da súa parella e parece que ela cambia os seus.
- Cando ves que ela tenta compracer sempre á súa parella.
E os sinais que deben facernos estar aínda máis alerta son:
- Cando a súa parella rompeu obxectos que para ela son de valor.
- Cando escoitas como el a ameaza ou ela che conta que o fai.
- Cando a ves triste, con mala cara, ou notas que lle cambiou o carácter.
- Cando ves que ela reacciona con medo cando cre que algunha cousa o pode molestar.
busquemos asesoramento especializado
Se detectamos unha situación de violencia e non sabemos como actuar, é importante que acudamos a persoas e recursos especializados para que nos asesoren e nos digan como podemos axudar. Nestes recursos non vos van a pedir datos persoais, polo que podemos contactar con seguridade:
- Podemos chamar ao teléfono 016 ou ao teléfono 900400273 de información ás mulleres. É un servizo gratuíto e anónimo que funciona os 7 días da semana as 24 horas do día. Está atendido por un equipo multidisciplinar, de forma que calquera muller, ou home, poida recibir unha atención axeitada á súa consulta.
- Tamén podemos contactar cos recursos.
ofrezamos axuda e fagámolo ben
Ademais de asesorarnos sobre a situación concreta da que temos coñecemento, é moi importante tamén que a muller sinta a nosa presenza para que saiba que non está soa e que, se o precisa, estamos aí para darlle apoio.
Neste punto é fundamental que mostremos unha actitude axeitada xa que, de non facelo, podemos afastar a esa muller de nós ou complicar aínda máis a súa situación.
A continuación indicámosvos unha serie de actitudes que van a posibilitar que sexamos de axuda:
- Escoitar o que esa muller nos conte e non poñelo en dúbida. É importante que respectemos o seu tempo e que deixemos que fale coas súas palabras, e tamén que lle agradezamos a confianza.
- Controlar a carraxe que poidamos sentir ao decatarnos da situación de violencia.
- Facerlle saber que non se merece o que lle está a pasar, que non é a súa culpa e que queremos axudala.
- Animala para que llo conte a algunha persoa da familia en quen confíe.
- Mostrar respecto polas decisións que a muller tome. É posible que non actúe como a nós nos gustaría ou como nós o faríamos, mais debemos respectala e non xulgala.
- Ser perseverante e ir contactando e falando, non desistir e comprender que é un proceso longo de idas e vindas.
- Propoñerlle vervos máis a miúdo.
- Non forzar nunca unha denuncia ou unha separación. Pode ser que ela non estea preparada.
recuperemos os coidados comunitarios
Compartamos as nosas inquedanzas coa xente que nos rodea para que esas persoas tamén fiquen alerta e se fagan presentes.
Recuperemos entre a veciñanza a práctica de coidarnos e tezamos redes de colaboración comunitaria.
acordemos con ela sinais por se algo vai mal
Se temos relación coa muller, establezamos códigos de emerxencia con ela que alerten en situacións de crise.
Podemos acordar algún sinal, algún xesto, algunha palabra clave ou poñer algún obxecto na xanela, ideando estratexias que nos indiquen que algo vai mal e que precisa que actuemos por ela e chamemos urxentemente ao 112 (teléfono e emerxencias).
actuemos cando a situación sexa crítica
Se a situación é crítica e tememos pola muller e polas súas crianzas, chama inmediatamente ao 112.
Non minimices berros ou golpes. A vida dunha muller está en risco e debemos actuar.
refregar
Logo do enxaboar, refregábanse as manchas difíciles coas dúas mans, sempre insistindo nas partes onde a peza estaba máis sucia.
Refregar é tamén o segundo paso no noso proceso de lavado, unha tarefa na que profundar na igualdade de xénero, na prevención das violencias machistas e na promoción de modelos de masculinidade non hexemónica a través da formación.
clarear
Despois do lavado a roupa botábase ao clareo. Estendíase sobre o campo de herba onde o aire disipaba os restos de impurezas e o sol fixa un branco esplendoroso na roupa branca.
Clarear é o terceiro paso do noso proceso de lavado, na que tendemos pontes sobre os ríos e dispoñemos sobre a herba recursos locais de interese na abordaxe das violencias machistas.
recursos na cidade da Coruña
servizos municipais
Servizos municipais que atenden a vítimas de violencia de machista e mulleres que buscan asesoramento xurídico, social ou psicolóxico:
CENTRO INFORMACIÓN ÁS MULLERES (CIM) – CONCELLO DA CORUÑA
Ofrecen asesoramento xurídico, atención psicolóxica, orientación profesional ou sociolaboral, así como calquera outra información dirixida a conseguir unha igualdade efectiva entre mulleres e homes. Son tamén a porta de entrada a outros recursos especializados.
Contan con profesionais especializadas e prestan atención PRESENCIAL.
- DIRECCIÓN: R/ Hortensias 11. 15008 A Coruña
- TELÉFONO: 981 184 356
- CORREO ELECTRÓNICO: cim@coruna.es
- Páxina web
CENTRO DE PLANIFICACIÓN FAMILIAR (COF)
É un servizo de información e asesoramento afectivo-sexual no que as persoas se poden informar para mellorar a súa sexualidade, previr infeccións ou interromper o embarazo de forma voluntaria e tamén ofrece atención psicolóxica á problemática sexual e de parella.
Necesaria cita previa (telefónica e presencial).
- DIRECCIÓN: Rúa Tui 19, Baixo. 15002 A Coruña
- TELÉFONO: 981 184 205
- Páxina web
REDE MUNICIPAL DE ACOLLIDA
A Rede municipal de acollementos ás mulleres vítimas de violencia machista conta con 2 servizos:
- 1 Casa de Acollida ás Mulleres vítimas de violencia de xénero (CAM)
- 2 Pisos de Transición á Vida Autónoma (PITVA)
A información sobre acceso e condicións realízase a través do CIM.
entidades sociais
As entidades sociais da Coruña configuran un tecido social amplo, eixo da solidariedade e da convivencia entre as persoas e grupos. Aínda que estas entidades non están especializadas na intervención na violencia de machista , son un bo recurso para contactar, buscar apoio e sentirse arroupada para acudir da súa man ao Centro de Información á Muller ou a poñer unha denuncia.
AAPREDFEM
Asociación de Autoprotección, Empoderamiento y Defensa personal femenina.
- R/ Pintor Pablo Manzano 5, 4ºC, Cambre
- aapredfem.com
- aapredfem@gmail.com
ALAS A CORUÑA
Asociacion pola liberdade afectiva e sexual da Coruña. Xestionan o Observatorio Coruñés contra a LGTBIfobia adicado á escoita, asesoramento, rexistro e denuncia dos incidentes ou delitos de odio cunha compoñente de LGTBIfóbica.
- R/ Cardenal Cisneros, 68, baixo dereita
- 644702940
- info@alascoruna.org
- https://alasacoruna.org/gl/
ASOCIACION ANTONIO NOCHE
Comunidade, familia, igualdade, infancia e menores
- Avenida dos Caídos, 19, baixo, A Coruña
- 981134177
- asociacionantonionoche@hotmail.com
ASOCIACIÓN DE MUJERES POR LA IGUALDAD
Participación social e comunitaria
- R/ Damas 12, Baixo, A Coruña
- 609 367 902 – 981 245 265
- mulleres.igualdade2@gmail.com
ASOCIACION DOMU AFRICA
Asociación de mulleres senegalesas
- R/ Alcalde Liaño Flores , 4, P.04- B05, A Coruña
ASOCIACION GALEGA PARA A SAUDE SEXUAL
Actuacións sociais e de incidencia educativa encamiñadas á igualdade (de xéneros e de diversidades sexuais), á Saúde e aos Dereitos Sexuais e Dereitos Reprodutivos.
- R/ Angel Rebollo, 6, 3º Esquerda. A Coruña
- 881916869
- www.agasex.org
- agasex@agasex.org
ASOCIACION PARA LA IGUALDAD Y LA VISIBILIDAD LESBICA LES CORUÑA
Traballa para a igualdade e visibilidade lésbica
ASOCIACION PARTICIPA PARA LA INCLUSION SOCIAL
Incorporación social de persoas en situación de risco social.
- R/ Doctor Fleming, 11, 1º. A Coruña
- 647737000
- www.asocparticipa.org
- info@asocparticipa.org
ASOCIACION SOS RACISMO GALICIA
Loita contra as distintas manifestacións do racismo a través de atención e asesoría xurídica de balde, visibilización e sensibilización.
- R/ Alcalde Lens 34, 1º C. A Coruña
- 881963797 – 684018788
- www.sosracismogalicia.org
- info@sosracismogalicia.org
ECODESARROLLO GAIA
Comunidade, igualdade e inclusión
- R/ ANTONIO PEREIRA, 3, baixo
- 618639579 – 881898861
- www.ecodesarrollogaia.org
- edginforma@gmail.com
Ecos do Sur
Formación e emprego. Participación social. Dereitos
- Avenida de Finisterre, 109, baixo, A Coruña (zona Santa Margarita)
- 881 965 692
- consultas@ecosdosur.org
EQUUS ZEBRA
Entidade encamiñada é promoción integral de persoas, grupos empobrecidos e en risco de exclusión, especialmente mulleres, mozos e mozas e adolescentes.
- R/ Entrepeñas 47
- 881 898 931
- info@equuszebra.es
- comunicacion@equuszebra.es
FUNDACIÓN INTERMÓN OXFAM
Organización non gobernamental de cooperación para o desenvolvemento.
- R/ Santa Catalina 16, 1º B.
- 981 213 363
- coruna@intermonoxfam.org
FUNDACIÓN MENIÑOS
Entidade especializada na protección da infancia e a adolescencia. Desenvolve múltiples programas de prevención e atención familiar.
- Avenida Cádiz 5, 2º esquerda. Edificio A Milagrosa. Coruña.
- 981 269 955
- https://www.meninos.org/
- meninos@meninos.org
FUNDACIÓN MUJERES
Participación social, política, económica e cultural, co obxectivo de lograr que a igualdade de oportunidades sexa real e efectiva.
- Avenida de Monelos, 121, A Coruña
- 981 29 40 97
- galicia@fundacionmujeres.es
MÉDICOS DO MUNDO
Entidade que traballa para facer efectivo o dereito á saúde para todas as persoas. Conta con proxectos de inclusión social en: violencia de machista(prostitución e trata), migracións e exclusión severa.
- Centro de Información á Muller, Barrio das Flores
- Rúa Hortensias s/n. A Coruña
- 981 171 465
- galicia@medicosdelmundo.org
ONGD SENVALOS
Prestación de servizos sociais para as persoas inmigrantes, emigrantes retornadas, solicitantes de protección internacional e refuxiadas.
- Praza Elíptica 1, Centro Cívico Los Rosales, A Coruña
- 604088430
- www.senvalos.org
- info@senvalos.org
ONGD Viraventos
Acción social. Educación intercultural. Incidencia política.
- R/ Monasterio de Caaveiro, 4, A Coruña
- 881 889 460
- info@viraventos.org
ORGULLO CORUÑA (ORCO)
Organización sen ánimo de lucro, que se dedica á organización de Atlantic Pride, festival LGBTI+ con sede na cidade da Coruña, coa intención de visibilizar e reivindicar a normalización do noso colectivo.
- R/ Pastoriza, 10 Baixo, A Coruña
- https://orco.org.es/
- info@orco.org.es
YARAMA AFRICA. S. COOP. GALEGA
Establecemento especializado na venda de artigos africanos e interculturais destinando os beneficios a proxectos culturais e sociais. Yarama é tamén un centro de iniciativas culturais, un lugar de diálogo e encontro onde descubrir África.
- R/ Entrepeñas, 10, Baixo Dereita
- 81889335
- https://yaramaafrica.com/
- info@yaramaafrica.com
recursos telefónicos e online
atención telefónica: 900 400 273
(dispoñible as 24 horas, os 365 días do ano)
Teléfono de carácter gratuíto e anónimo e CONFIDENCIAL.
Neste servizo asesorarante, escoitarante e informarante sobre os dereitos e servizos a túa disposición. Se tes dúbidas sobre se o que che sucede é violencia ou queres asesorarte, chama.
aplicacións
APLICACIÓN ESCAPP
Nesta aplicación da Secretaría Xeral da Igualdade achegan información de utilidade ás mulleres que se atopan nunha situación de violencia de machista e a todas as persoas que poidan axudar a rematar con este tipo de situacións.
Información e acceso: Descarga libre a gratuíta a través do móbil.
http://igualdade.xunta.gal/gl/recursos/aplicacion-escapp
APLICACIÓN AGRESIÓN OFF
Nesta aplicación institucional da Xunta de Galicia proporcionan información útil e consellos para evitar e previr agresións sexuais, así como pautas para saber a onde dirixirse para maior apoio e información.
Información e acceso: Descarga libre a gratuíta a través do móbil.
recursos de emerxencia
teléfono de emerxencia
112 Emerxencias Galicia
Ofrece a asistencia máis inmediata posible ás demandas das persoas que se atopen nunha situación de risco persoal ou colectivo.
atención psicolóxica de emerxencia
Atención psicolóxica especializada de emerxencia, en domicilio ou outro lugar sinalado, para os casos máis graves ou con resultado de morte por violencia de machista.
Información e acceso: a través do teléfono 112.
aplicación: alertcops
Aplicación móbil gratuíta que actúa como canle bidireccional entre a cidadanía e os corpos policiais. Permite enviar desde o teléfono unha alerta de delito ou situación de risco da que estás a ser vítima ou testemuña, para ser atendido de maneira rápida e eficiente. Conta cun botón SOS, que avisa instantaneamente ás forzas policiais máis próximas para unha atención urxente.
Información e acceso: Descarga libre a gratuíta a través do móbil.
recursos especializados
O sistema de intervención en situacións de violencia machista, conta con multitude de programas e recursos especializados. Para poder acceder a eles, é necesario contactar coas Forzas e Corpos de Seguridade, os Centros de Información á Muller, servizos sociais, sanitarios e xudiciais para que, dende eles, te deriven a eles.
Nesta guía elaborada pola Secretaría Xeral de Igualdade da Xunta de Galicia, tes toda a información:
os coidados da vida
A finalidade do proceso de lavado da roupa era que esta quedara limpa e relucente.
Despois de todo o traballo de enxaboar, refregar e poñer a clareo, a roupa brillaba e recendía a frescura, e este arume integrábase nos corpos que portaban as prendas lavadas.
Relucir é tamén o que buscamos neste lavadoiro virtual. Sacar o brillo, a luz propia, ou reflectida, que desprendemos cando estamos a gusto coa nosa vida e no noso corpo. Por iso, iniciamos un traballo que pon o foco na prevención da violencia machista e culmina cun camiño que nos leva ao botrato e ao benestar persoal, ao autocoidado.
Neste sentido, os coidados, como parte do botrato, poden darse en tres dimensións:
A nivel persoal. Que implica autocoidarse como práctica cotiá, integrando o enfoque dos coidados en relación a unha mesma.
A nivel relacional. Que supón mellorar o escenario das relacións interpersoais, e entre os sexos, introducindo o botrato como ferramenta básica de relación.
A nivel social. Que require un cambio no modelo organizativo e de relación social onde os coidados e a vida, é dicir, as persoas, se sitúen no centro das decisións políticas.
coidarse para relucir...
Desde hai tempo, as mulleres posicionamos na axenda pública a tensión entre dous conceptos: emprego e traballo. O emprego é aquel traballo que desenvolvemos a cambio dun salario, é polo tanto remunerado. Sen embargo, o traballo é unha concepción máis ampla que non se reduce a aquelas tarefas polas cales cobramos. Traballamos moito máis do que cobramos, e isto é particularmente certo no caso das mulleres.
O problema é que socialmente o único traballo que ten valor e dereitos recoñecidos é o emprego, isto é, o traballo produtivo. Porén, para que a vida siga o seu curso e se reproduza, xeración tras xeración, cómpre dispor toda unha serie de tarefas e traballos que a fagan posible. Mesmo para que o mercado laboral conte con man de obra que chegue a desenvolver súa xornada co descanso debido, a barriga chea e libre de preocupacións, precisa unha man invisible que queda na casa organizando todo.
Ao longo dos século, e tamén na actualidade, esa man invisible ten rostro de muller. As mulleres coidamos a vida, tanto de balde e de maneira amorosa no marco das familias e fogares, como profesionalmente; dedicando a nosa carreira laboral a profesións maioritariamente relacionadas cos coidados como son a enfermaría, a educación, a limpeza ou os servizos sociais, por citar algúns exemplos. A pandemia mundial xerada pola COVID-19 evidenciou esta realidade, e puxo as palabras “cóidate, coidémonos, coidar” na axenda dos medios de comunicación
Aínda que o coidado está agora na boca de todas, faise necesario definilo para saber de que falamos. Seguindo as palabras de Amaia Pérez Orozco1:
“falamos dunha cantidade e unha variedade inxente de traballos que desbordan con moito a atención á dependencia e á infancia e que son todas aquelas cousas imprescindibles para que a vida funcione no día a día. Son, por dicilo dalgunha maneira, o proceso de reconstrución cotiá, sempre inacabado, do benestar físico e emocional das persoas. Porque todas as persoas somos vulnerables e todos necesitamos coidados todos os días da nosa vida, de distintos tipos de intensidades. E a única maneira de coidar a vida, que é vulnerable, é en común, porque somos interdependentes de todo isto”.
Para comprender os traballos de coidados resulta necesario facer unha lectura histórica dos mesmos. Así, comprobamos como os coidados foron un labor ausente de valor social, político e económico, considerados como un “deber ser” das mulleres. As lavandeiras, realizaban un traballo común para o coidado da roupa que vestían os seus homes, as súas nenas e nenos, e elas mesmas; tamén para toda a roupa ou téxtil do fogar. Elas eran as encargadas de garantir a limpeza das vestimentas coas que se adornaban os corpos.
Porén, o seu labor, a pesar da importancia para a vida, e para a calidade desta, foi invisibilizado e desprezado. Mesmo hoxe en día os lavadoiros, como espazo público, quedan relegados, en moitas ocasións, a unhas ruínas cubertas por silvas; poucos sons os concellos que apostar por recuperar este patrimonio das mulleres que é, tamén, patrimonio da humanidade.
A nosa posición ante os coidados é a de entendelos como unha práctica transformadora que nos enfoque, como apunta Yayo Herrero, a que teñamos vidas “que merezan a pena vivirse”. Vidas dignas e cheas de vida. Para iso precisamos socializar os coidados, é dicir, que o conxunto da cidadanía entenda o valor social, económico e político que teñen os traballos relacionados coa reprodución da vida.
E se consideramos os coidados como un eixo vertebral da vida, cómpre iniciar un camiño para situar a vida no centro das decisión públicas e políticas, e tamén das persoais e privadas. Coidar e coidarnos deberían ser obxectivos políticos e persoais de primeira orde, traballados desde a primeira infancia e con independencia do sexo das persoas.
Para isto, propoñémosvos comezar a pensar e actuar tendo en conta a importancia de:
- Recoñecer as vidas de quen nos rodean, subliñar os labores de coidados que necesitamos para sobrevivir e reflexionar sobre por que son as mulleres quen xeralmente os realizan, e que implicacións sociais ten este feito.
- Cuestionar o imaxinario social que asocia o coidado ao sacrificio e situar o pracer e o coidado de nós mesmas e o coidado colectivo como un acto de transformación.
- Vincular os coidados a unha loita histórica feminista pola defensa dos dereitos das mulleres. Esta defensa implica garantir as condicións para que as mulleres podan identificar que necesitan e que lles xera pracer e benestar, isto é, para que podan coidarse.
1 Texto extraído da súa comparecencia na Comisión de Reconstrución do Congreso dos Deputados, celebrada o 29 de maio de 2020.
como integrar os coidados e o botrato na nosa vida...
para elas
Favorecer o autocoñecemento. Identificar o que nos gusta e o que non, o que queremos que forme parte da nosa vida e os nosos límites, e saber comunicalos de forma adaptada.
Recoñecemento e xestión emocional. Coñecer as diferentes emocións e integralas como parte do noso sentir.
Negociar e establecer límites. Ser quen de indicar a outras persoas o que non queremos ou non nos gusta, marcando claramente aquelas cousas que podemos negociar e aquelo que para nós é innegociable.
Amar o corpo. Aprender a querernos e a gustarnos, co noso corpo que é a nosa casa no mundo.
Ética dos coidados. Vivir integrando os coidados como parte dunha vida digna e vivible, comezando por nós mesmas.
Conciencia de espazo persoal. Recoñecer o dereito a ter un tempo propio para o desfrute e o lecer, como espazo persoal e intransferible.
Aceptar a frustración. Identificar os malestares e a rabia que pode acompañar certas situacións que acontecen na vida, integrando estas sensacións como parte ineludible do vivir.
Responsabilizarse dunha mesma. Tomar conciencia da capacidade de cambio e transformación que temos a nivel persoal, e da posibilidade de tomar decisións que nos encamiñen ao bo vivir.
para eles
Ética dos coidados. Integrar os coidados entre os roles masculinos como fonte de identidade, responsabilizándose en igualdade da atención e coidado que precisan as persoas que nos rodean: crianzas, maiores e/ou persoas en situación de dependencia.
Negociar e aceptar límites. Ser quen de indicar a outras persoas o que non queremos ou non nos gusta, marcando claramente aquelas cousas que podemos negociar e aquelo que para nós é innegociable. Ao mesmo tempo, recoñecer este mesmo dereito nas nosas compañeiras de vida (parella, nais, fillas…)
Conciencia de espazo persoal propio e alleo. Recoñecer o dereito a ter un tempo propio para o desfrute e o lecer a nivel persoal e tamén por parte das mulleres que nos acompañan na vida (parella, nais, fillas…)
Aceptar a frustración. Comprender que as cousas non sempre van ser como un quere e desexa, que eu non son o centro do universo e deixar a un lado a perspectiva androcéntrica.
Favorecer o autocoñecemento. Identificar o que nos gusta e o que non, o que queremos que forme parte da nosa vida e os nosos límites, e saber comunicalos de forma adaptada.
Recoñecemento e xestión emocional. Coñecer as diferentes emocións e integralas como parte do noso sentir.
Amar o corpo. Aprender a querernos e a gustarnos, co noso corpo que é a nosa casa no mundo.
Responsabilizarse dun mesmo. Entender que temos que ser responsables do noso propio coidado, sen delegalo nas nosas compañeiras de vida (parella, nai, filla…).
para o común
Por a vida no centro. Situar ás persoas e as súas problemáticas e necesidades no punto central da estrutura social.
As emocións como parte fundamental. Conectar co sentir e deixar espazos para poder intercambiar as diferentes emocións que transitamos.
Os coidados como parte das relacións sociais. Favorecer relación sociais baseadas no respecto e no botrato.
O diálogo como punto de encontro. Promover o recoñecemento entre as persoas, con independencia do seu sexo, da súa cultura…